Mimo że Boże Narodzenie przypada na 25 grudnia, to właśnie wigilia tego święta kojarzona jest w Polsce z najbardziej rodzinnym dniem w roku. Słowo „wigilia” pochodzi od łacińskiego czasownika „vigilo”, tj. „nie śpię”, „czuwam”, „pilnuję”. Z obchodami świąt Bożego Narodzenia wiąże się wiele tradycji, z których większość dotyczy właśnie wigilii.

WKŁADANIE SIANA POD OBRUS to pradawny zwyczaj pogański związany z kulturą agrarną (siano włożone pod obrus miało zapewnić domownikom dobrobyt), przejęty przez chrześcijaństwo jako symbol narodzin Jezusa w ubóstwie.

PIERWSZA GWIAZDKA to sygnał do rozpoczęcia wieczerzy wigilijnej. Jej wypatrywanie ma przypominać o Gwieździe Betlejemskiej, za którą podążali trzej Mędrcy ze Wschodu. W rzeczywistości pierwszą gwiazdą, która widać na niebie, jest Wenus.

WSPÓLNA MODLITWA, której towarzyszy odczytanie fragmentu Ewangelii dotyczącego narodzin Jezusa, rozpoczyna wigilijną kolację.

DZIELENIE SIĘ OPŁATKIEM i SKŁADANIE SOBIE ŻYCZEŃ jest ważnym momentem wieczerzy. Opłatek to ślad starochrześcijańskiego zwyczaju wypiekania chlebów ofiarnych składanych na ołtarzu. Zwyczaj łamania się opłatkiem znany jest tylko w Polsce, na Litwie i Białorusi.

DODATKOWE NAKRYCIE stawia się dla niezapowiedzianego gościa oraz jako symbol pamięci o bliskich, których nie ma już wśród żywych. Zwyczaj ten rozpowszechnił się w XIX wieku i jest pozostałością po wierzeniach słowiańskich, w myśl których część jedzenia ofiarowywano duchom przodków.

ŚWIECA WIGILIJNA przywędrowała z Holandii, gdzie ustawiano ją przed wejściem na znak zaproszenia do domu Maryi z Józefem, aby Jezus narodził się w każdym domu.

ŚWIECA BOŻONARODZENIOWA w kolorze białym, złotym lub czerwonym symbolizuje Jezusa.

SZOPKA wyobraża scenerię, w której przyszedł na świat Jezus, a zwyczaj jej ustawiania wywodzi się z czasów średniowiecza.

12 POTRAW WIGILIJNYCH symbolizuje wszystkie płody ziemi i 12 miesięcy roku. Potrawy są różne w różnych regionach Polski.

CHOINKA symbolizuje drzewo życia.

PREZENTY mają przypominać dobroć Boga i nawiązują do pierwszych chrześcijan, którzy nawzajem się obdarowywali.

Wspólne ŚPIEWANIE KOLĘD to radosna tradycja świętowania, która jednak zaczyna powoli zanikać.