PO GIMNAZJUM

LEKTURY OBOWIĄZKOWE DLA ZAKRESU PODSTAWOWEGO I ROZSZERZONEGO, TZW. „Z GWIAZDKĄ”

Bogurodzica

Lament świętokrzyski

Adam Mickiewicz – Dziadów cz. III

Adam Mickiewicz – Pan Tadeusz

Bolesław Prus – Lalka

Stanisław Wyspiański – Wesele

Bruno Schulz – wybrane opowiadanie

Witold Gombrowicz – Ferdydurke

LEKTURY, SPOŚRÓD KTÓRYCH WYBIERA NAUCZYCIEL

1. ZAKRES PODSTAWOWY

Teksty poznawane w całości:

Sofokles – Antygona lub Król Edyp

Mikołaj Sęp Szarzyński – wybrane sonety

William Szekspir – Makbet lub Hamlet

Adam Mickiewicz – wybrane sonety i inne wiersze (w tym Romantyczność)

Juliusz Słowacki – wybrane wiersze

Cyprian Kamil Norwid – wybrane wiersze

Fiodor Dostojewski – Zbrodnia i kara lub Łagodna

Joseph Conrad – Jądro ciemności

Jan Kasprowicz – wybrane wiersze

Kazimierz Przerwa-Tetmajer – wybrane wiersze

Leopold Staff – wybrane wiersze

Władysław Stanisław Reymont – Chłopi (tom I – Jesień)

Stefan Żeromski – Ludzie bezdomni, Wierna rzeka, Echa leśne lub Przedwiośnie

Bolesław Leśmian – wybrane wiersze

Julian Tuwim – wybrane wiersze

Jan Lechoń – wybrane wiersze

Julian Przyboś – wybrane wiersze

Józef Czechowicz – wybrane wiersze

Konstanty Ildefons Gałczyński – wybrane wiersze

Jarosław Iwaszkiewicz – wybrane opowiadanie

Tadeusz Borowski – wybrane opowiadanie

Krzysztof Kamil Baczyński – wybrane wiersze

Tadeusz Różewicz – wybrane wiersze

Czesław Miłosz – wybrane wiersze

Wisława Szymborska – wybrane wiersze

Zbigniew Herbert – wybrane wiersze

Ewa Lipska – wybrane wiersze

Adam Zagajewski – wybrane wiersze

Stanisław Barańczak – wybrane wiersze

Miron Białoszewski – wybrane utwory

Stanisław Ignacy Witkiewicz – wybrany dramat

Sławomir Mrożek – wybrany dramat

Tadeusz Różewicz – wybrany dramat

Maria Kuncewiczowa – Cudzoziemka

Zofia Nałkowska – Granica

Józef Mackiewicz – Droga donikąd

Stanisław Lem – Solaris

Julian Stryjkowski – Austeria

Tadeusz Konwicki – Kronika wypadków miłosnych

Franz Kafka – Proces

Albert Camus – Dżuma

George Orwell – Rok 1984

Isaac Bashevis Singer – Sztukmistrz z Lublina

Gabriel Garcia Marquez – Sto lat samotności

Umberto Eco – Imię róży

Teksty poznawane w całości lub w części:

wybór mitów

Dzieje Tristana i Izoldy

Miguel Cervantes – Don Kichote

Jan Chryzostom Pasek – Pamiętniki

Ignacy Krasicki – wybrana satyra lub Monachomachia

Adam Mickiewicz – Dziady, cz. IV

Juliusz Słowacki – Kordian

Irit Amiel – wybrane opowiadanie z tomu Osmaleni

Hanna Krall – Zdążyć przed Panem Bogiem

Gustwa Herling-Grudziński – Inny świat

Ryszard Kapuściński – Podróże z Herodotem

Biblia

Inne:

wybrane filmy z twórczości polskich reżyserów (np. Krzysztofa Kieślowskiego, Andrzeja Munka, Andrzeja Wajdy, Krzysztofa Zanussiego)

homilia Jana Pawła II wygłoszona 2 czerwca 1979 roku w Warszawie na Placu Zwycięstwa (Piłsudskiego) – nagranie telewizyjne

2. ZAKRES ROZSZERZONY

Teksty poznawane w całości:

Teksty określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

Horacy – wybrane liryki

Jan Kochanowski – Treny (jako cykl poetycki)

Daniel Naborowski – wybrane wiersze

Jan Andrzej Morsztyn – wybrane wiersze

wybrany wiersz z romantycznej poezji europejskiej

Juliusz Słowacki – Kordian

Juliusz Słowacki – Fantazy

Zygmunt Krasiński – Nie-Boska komedia

Honoriusz Balzak – Ojciec Goriot

Emil Zola – Nana

Gustaw Flaubert Pani Bovary

Stanisław Ignacy Witkiewicz – Szewcy

Gustaw Herling-Grudziński – wybrane opowiadanie

Michaił Bułhakow – Mistrz i Małgorzata

wybrana powieść lub zbiór opowiadań z XX lub XXI w. (np. Marii Dąbrowskiej, Zofii Nałkowskiej, Marii Kuncewiczowej, Józefa Wittlina, Józefa Mackiewicza, Juliana Stryjkowskiego, Andrzeja Kuśniewicza, Tadeusza Konwickiego, Stanisława Lema, Wiesława Myśliwskiego, Marka Nowakowskiego, Jerzego Pilcha, Olgi Tokarczuk, Stefana Chwina, Pawła Huellego)

wybrana powieść (lub zbiory opowiadań) dwudziestowiecznych autorów z literatury światowej (np. Franza Kafki, Thomasa Manna, Vladimira Nabokova, Alberta Camusa, Isaaca Bahevisa Singera, Johna Steinbecka, Kurta Vonneguta, Gabriela Garcii Marqueza, Günthera Grassa, Umberto Eco, Milana Kundery)

wybrane wiersze dwudziestowiecznych poetów polskich (innych niż wymienieni na poziomie podstawowym)

Teksty poznawane w całości lub w części

Teksty określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

wybrany esej Mieczysława Jastruna lub Zygmunta Kubiaka poświęcony kulturze antycznej

Dante Alighieri – Boska komedia

Johann Wolfgang Goethe – Faust

Czesław Miłosz – wybrany esej

Zbigniew Herbert – wybrany esej

inny esej autora polskiego (np. Kazimierza Wyki, Jana Błońskiego, Marii Janion, Leszka Kołakowskiego, ks. Józefa Tischnera, Jarosława Rymkiewicza, Jerzego Stempowskiego)

wybrany reportaż autora polskiego (np. Ryszarda Kapuścińskiego, Krzysztofa Kąkolewskiego, Hanny Krall, Henryka Grynberga)

dziennik (np. Marii Dąbrowskiej, Zofii Nałkowskiej, Jarosława Iwaszkiewicza, Witolda Gombrowicza)

Jan Paweł II – Tryptyk Rzymski

Biblia

Inne:

Jak dla zakresu podstawowego, a ponadto:

wybrane filmy z klasyki kinematografii światowej (np. Ingmara Bergmana, Charlesa Chaplina, Federico Felliniego, Akiry Kurosawy, Andrieja Tarkowskiego, Orsona Wellesa)

spektakle teatralne (w tym teatru TV) – przynajmniej jeden w roku

stała lektura gazety codziennej, tygodnika opinii, miesięcznika i kwartalnika

 

PO SZKOLE PODSTAWOWEJ

 

Lektury w liceum i technikum – OBOWIĄZKOWE – zakres podstawowy

• Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy wg św. Jana;
• Jan Parandowski, Mitologia, część I Grecja;
• Homer, Iliada (fragmenty), Odyseja (fragmenty);
• Sofokles, Antygona;
• Horacy – wybrane utwory;
• Bogurodzica; Lament świętokrzyski (fragmenty); Legenda o św. Aleksym (fragmenty); Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty);
• Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty);
• Pieśń o Rolandzie (fragmenty);
• Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty);
• Dante Alighieri, Boska komedia (fragmenty);
• Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX I, Pieśń V ks. II; psalmy, w tym Psalm 13, Psalm 47; Tren IX, X, XI, XIX; Odprawa posłów greckich;
• Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty);
• wybrane wiersze następujących poetów: Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp-Szarzyński;
• Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty);)
• William Szekspir, Makbet, Romeo i Julia;
• Molier, Skąpiec;
• Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny, wybrane satyry;
• Franciszek Karpiński, wybór sielanek i liryki religijnej;
• Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane ballady, w tym Romantyczność; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze; Konrad Wallenrod; Dziady cz. III;
• Juliusz Słowacki, Kordian, wybrane wiersze, w tym Grób Agamemnona (fragmenty), Testament mój;
• Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia;
• Cyprian Kamil Norwid, wybrane wiersze;
• Bolesław Prus, Lalka, Z legend dawnego Egiptu;
• Eliza Orzeszkowa, Gloria victis;
• Henryk Sienkiewicz, Potop;
• Adam Asnyk, wybór wierszy;
• Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara;
• wybrane wiersze następujących poetów: Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff;
• Stanisław Wyspiański, Wesele;
• Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom I – Jesień);
• Stefan Żeromski, Rozdziobią nas kruki, wrony…, Przedwiośnie;
• Witold Gombrowicz, Ferdydurke (fragmenty);
• wybrane wiersze następujących poetów: Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimiera Iłłakowiczówna, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy;
• Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli;
• Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat;
• Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem;
• wybrane wiersze następujących poetów: Stanisław Baliński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Kazimierz Wierzyński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Czesław Miłosz, w tym wybrane wiersze z tomu Ocalenie oraz Traktat moralny (fragmenty), Tadeusz Różewicz, Miron Białoszewski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, w tym wybrane wiersze z tomów Pan Cogito oraz Raport z oblężonego miasta, Halina Poświatowska, Stanisław Barańczak, Marcin Świetlicki, Jan Polkowski, Wojciech Wencel;
• Albert Camus, Dżuma;
• George Orwell, Rok 1984;
• Józef Mackiewicz, Droga donikąd (fragmenty);
• Sławomir Mrożek, Tango;
• Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie); Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii);
• Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych);
• Antoni Libera, Madame;
• Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie);
• Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach);
• Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty);
• wybrane utwory okresu stanu wojennego;
• powojenna piosenka literacka – wybrane utwory Ewy Demarczyk, Jacka Kaczmarskiego, Wojciecha Młynarskiego, Agnieszki Osieckiej oraz wybrane teksty Kabaretu Starszych Panów.

 

 

Lektury w liceum i technikum – OBOWIĄZKOWE – zakres ROZSZERZONY

Lektury z zakresu podstawowego oraz:

• Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty);
• Platon, Państwo (fragmenty);
• Arystofanes, Chmury;
• Jan Parandowski, Mitologia, część II Rzym;
• Wergiliusz, Eneida (fragmenty);
• św. Augustyn, Wyznania (fragmenty);
• św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty);
• François Villon, Wielki testament (fragmenty);
• François Rabelais, Gargantua i Pantagruel (fragmenty);
• Michel de Montaigne, Próby (fragmenty);
• Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki);
• Piotr Skarga, Żywoty świętych (fragmenty);
• William Szekspir, Hamlet;
• wybrane utwory poetyckie z romantycznej literatury europejskiej, w tym wybrane wiersze angielskich poetów jezior;
• Juliusz Słowacki, Lilla Weneda;
• Cyprian Kamil Norwid, Bema pamięci żałobny rapsod, Fortepian Szopena, Czarne kwiaty (fragmenty), Promethidion (fragmenty);
• realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary);
• Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa;
• Franz Kafka, Proces (fragmenty);
• Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata;
• Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy;
• Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe;
• Tadeusz Konwicki, Mała apokalipsa;
• Jorge Luis Borges, wybrane opowiadanie;
• Janusz Głowacki, Antygona w Nowym Jorku;
• Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania;
• wybrane eseje następujących autorów: Jerzego Stempowskiego, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta, Zygmunta Kubiaka, Jarosława Marka Rymkiewicza (co najmniej po jednym utworze);
• wybrane teksty z aktualnych numerów miesięczników oraz kwartalników literackich i kulturalnych.

Lektury w liceum i technikum – UZUPEŁNIAJĄCE – zakres PODSTAWOWY

W każdej klasie uczniowie mają przeanalizować po dwie pozycje z poniższej listy.

• Sofokles, Król Edyp;
• Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim (fragmenty);
• Dzieje Tristana i Izoldy (fragmenty);
• Giovanni Boccaccio, Sokół;
• Mikołaj Rej, Żywot człowieka poczciwego (fragmenty);
• Andrzej Frycz Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej (fragmenty);
• Miguel de Cervantes Saavedra, Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy (fragmenty);
• Wespazjan Kochowski, Psalmodia polska (wybór psalmów);
• Wacław Potocki, Transakcja wojny chocimskiej (fragmenty z części I);
• Ignacy Krasicki, Monachomachia (fragmenty);
• Stanisław Trembecki, Franciszek Kniaźnin, wybrane utwory;
• Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów za czasów panowania Augusta III (fragmenty);
• Julian Ursyn Niemcewicz, Powrót posła;
• Stanisław Staszic, Przestrogi dla Polski (fragmenty);
• Juliusz Słowacki, Beniowski (fragmenty);
• Aleksander Fredro, Śluby panieńskie;
• Johann Wolfgang Goethe, Cierpienia młodego Wertera (fragmenty), Faust (fragmenty);
• George Byron, Giaur (fragmenty);
• Adam Mickiewicz, Dziady IV;
• Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem;
• Maria Konopnicka, wybór wierszy;
• Stefan Żeromski, Echa leśne;
• Zofia Nałkowska, Granica;
• Tadeusz Peiper, wybór wierszy;
• Joseph Conrad, Lord Jim;
• Anna Kamieńska, Anna Świrszczyńska, Julia Hartwig, Stanisław Grochowiak, Edward Stachura, wybór wierszy;
• Kazimierz Moczarski, Rozmowy z katem (fragmenty);
• Zofia Nałkowska, Przy torze kolejowym (z tomu Medaliony);
• Jan Józef Szczepański, Święty;
• Tadeusz Różewicz, Kartoteka;
• Józef Czapski, Na nieludzkiej ziemi (fragmenty);
• Leopold Tyrmand, Dziennik 1954 (fragmenty);
• Stanisław Lem, Wizja lokalna;
• Samuel Beckett, Czekając na Godota;
• Friedrich Dürrenmatt, Wizyta starszej pani;
• Eugène Ionesco, Lekcja

lub inne utwory literackie wybrane przez nauczyciela.

Lektury w liceum i technikum – UZUPEŁNIAJĄCE – zakres ROZSZERZONY

W każdej klasie do przeanalizowania po dwie pozycje z poniższej listy.

• Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty (fragmenty);
• Tomasz Morus, Utopia (fragmenty);
• Pedro Calderon de la Barca, Życie snem;
• Wolter, Kandyd (fragmenty);
• Jean Jacques Rousseau, Nowa Heloiza (fragmenty);
• wybrane utwory epickie okresu romantyzmu: Józef Ignacy Kraszewski, Stara baśń, Victor Hugo, Nędznicy, Edgar Allan Poe – wybrane opowiadanie; Henryk Rzewuski, Pamiątki Soplicy (fragmenty);
• Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom II – Zima);
• Aldous Huxley, Nowy wspaniały świat;
• Gabriela Zapolska, Moralność pani Dulskiej;
• Gustaw Herling-Grudziński, Wieża;
• Florian Czarnyszewicz, Nadberezyńcy;
• Bohumil Hrabal– wybrane opowiadania;
• Wiesław Myśliwski, Widnokrąg;
• Julian Stryjkowski, Austeria;
• Umberto Eco, Imię róży;
• Wybrane wiersze poetów polskich i obcych;
• wybrana powieść polska i obca z XX lub XXI wieku;
• wybrany dramat polski i obcy z XX lub XXI wieku lub inne utwory literackie wybrane przez nauczyciela.

Zalecane dzieła teatralne i filmowe:

• 1) Apocalypsis cum figuris, reż. Jerzy Grotowski;
• 2) Amadeusz, reż. Miloš Forman;
• 3) Dekalog, reż. Krzysztof Kieślowski, wybrane filmy z cyklu;
• 4) Dziady, reż. Konrad Swinarski;
• 5) Elektra, reż. Piotr Chołodziński; 37
• 6) Emigranci, reż. Kazimierz Kutz;
• 7) Kartoteka, reż. Krzysztof Kieślowski;
• 8) Kordian, reż. Jerzy Englert;
• 9) Opowieść o „Dziadach” Adama Mickiewicza, reż. Tadeusz Konwicki;
• 10) Moralność pani Dulskiej, reż. Tomasz Zygadło;
• 11) Nad Niemnem, reż. Zbigniew Kuźmiński;
• 12) Noc listopadowa, reż. Andrzej Wajda;
• 13) Noce i dnie, reż. Jerzy Antczak;
• 14) Rewizor, reż. Jerzy Gruza;
• 15) Rękopis znaleziony w Saragossie, reż. Wojciech Jerzy Has;
• 16) Iwona, księżniczka Burgunda, reż. Zygmunt Hübner;
• 17) Sanatorium pod klepsydrą, reż. Wojciech Jerzy Has;
• 18) Śluby panieńskie, reż. Andrzej Łapicki;
• 19) Wizyta starszej pani, reż. Jerzy Gruza;
• 20) Zezowate szczęście, reż. Andrzej Munk;
• 21) Ziemia obiecana, reż. Andrzej Wajda.

W nowej podstawie programowej zamieszczono także informacje o tekstach polecanych do samokształcenia: Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów, red. Jerzy Bralczyk; Jan Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto. Opowieść o sztuce europejskiej; Człowiek Grecji, red. Jean-Pierre Vernant; Człowiek renesansu, red. Eugenio Garin; Umberto Eco, Sztuka i piękno w średniowieczu; Karol Estreicher, Historia sztuki w zarysie; Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce, red. Katarzyna Kłosińska; Johan Huizinga, Jesień średniowiecza; Jacques Le Goff, Człowiek średniowiecza; Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury; Jacek Kowalski, Niezbędnik Sarmaty; Tadeusz Lubelski, Historia kina polskiego.

oraz:

Twórcy, filmy, konteksty; Jan Miodek, Słownik ojczyzny polszczyzny; Anna Nasiłowska, Literatura okresu przejściowego 1975-1996; Ewelina Nurczyńska-Fidelska, Barbara Parniewska, Ewa Popiel-Popiołek, Halina Ulińska, Film w szkolnej edukacji humanistycznej; Maria Ossowska, Ethos rycerski i jego odmiany; Popularna encyklopedia mass mediów pod red. J. Skrzypczaka; Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, red. Edyta Bańkowska i Agnieszka Mikołajczuk; Zbigniew Raszewski, Krótka historia teatru polskiego; Teresa Skubalanka, Historyczna stylistyka języka polskiego. Przekroje; Stanisław Stabryła, Starożytna Grecja; Anna Świderkówna, Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta; Rozmowy o Biblii; Wielka Encyklopedia Polski, t. 1. i 2.; Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii; Dzieje sześciu pojęć; Droga przez estetykę; Mieczysław Tomaszewski, Muzyka w dialogu ze słowem. Próby, szkice, interpretacje; Lidia Winniczuk, Ludzie, zwyczaje, obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu.