Drukuj

flowers 4380855 1920

Nieodłącznym elementem dnia 19 kwietnia jest żonkil – kwiat, którego płatki układają się w kształt sześcioramiennej gwiazdy. Symbolizuje pamięć o powstaniu w Getcie Warszawskim, które wybuchło 19.04.1943 roku. Ostatni z jego przywódców, Marek Edelman, który przeżył likwidację getta i powstanie, do końca życia co roku 19 kwietnia składał bukiet żonkili pod Pomnikiem Bohaterów Getta na warszawskim Muranowie. Sam również każdego roku otrzymywał bukiet żółtych kwiatów od nieznanej osoby. Do dziś nie udało się ustalić, kim ta osoba była. Marek Edelman mówi o tym w wywiadzie udzielonym Hannie Krall, opublikowanym pod tytułem Zdążyć przed Panem Bogiem:

„- Mów o kwiatach. Zresztą wszystko jedno o czym. Ale może być o kwiatach. Że je dostajesz w każdą rocznicę powstania, nie wiadomo od kogo. Trzydzieści dwa bukiety do tej pory.

- Trzydzieści jeden. W sześćdziesiątym ósmym roku nie dostałem kwiatów. Było mi przykro, ale już w następnym dostałem znowu i dostaję do dzisiaj. Raz były to kaczeńce, w zeszłym roku róże, w tym żonkile – bo to są zawsze żółte kwiaty Przynosi je bez słowa goniec z kwiaciarni.”

daffodil 4945417 1920

Wybór gatunku kwiatów podyktowany był prawdopodobnie względami praktycznymi – powstanie wybuchło wiosną, a żonkile kwitną jako jedne z pierwszych na wiosnę. Wraz z Markiem Edelmanem pod pomnik przychodziło coraz więcej ludzi z żółtymi kwiatami.

Żonkil to kwiat, który najbardziej przypomina Gwiazdę Dawida. Stygmatyzowano nią Żydów w czasie wojny. Na rozkaz Hansa Franka z 1939 roku każdy mieszkaniec getta musiał nosić opaskę z tym znakiem: „Wszyscy żydzi i żydówki przebywający na terenie Generalnej Guberni, którzy przekroczyli 10 rok życia są obowiązani od 1 grudnia 1939 roku nosić na prawym rękawie ubrania i płaszczy białe opaski o minimalnej szerokości 10 cm zaopatrzone w gwiazdę Syjonu. W opaski te zaopatrzą się żydzi i żydówki sami.” W getcie warszawskim Żydzi nosili opaski z gwiazdą biało-niebieską, żółte Gwiazdy Dawida noszono między innymi w getcie łódzkim. Miały postać żółtych gwiazd naszywanych z prawej strony na ubrania jak łaty.

daffodil 4970904 1920

Likwidacja getta warszawskiego zakończyła się całkowitym zrównaniem go z ziemią. Dziś żonkil odnosi się do tego ważnego żydowskiego znaku, jakim jest żydowska Gwiazda Dawida. Jest symbolem pamięci o bohaterach Getta Warszawskiego i niesie piękne przesłanie o pamięci, solidarności, odradzania się życia, nowego początku, nadziei.

daffodils 3617967 1920

Od 2013 roku Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN organizuje akcję „Żonkil”. Pomysł zrodził się po wizycie jednej z pracownic Muzeum, pani Ewy Budek w Wielkiej Brytanii, gdzie obchodzi się rocznicę zakończenia I wojny światowej, przypinając do ubrań papierowe czerwone maki. Podczas akcji „Żonkil” rozdawane są na ulicach Warszawy przypinki w kształcie żonkila, a jej hasłem jest „Łączy nas pamięć”. Akcja zaczęła się upowszechniać w całej Polsce, włączają się do niej szkoły, biblioteki, urzędy, instytucje kulturalne i pojedynczy ludzie.

O Akcji „Żonkil” tak mówi reportażysta, pan Mariusz Szczygieł:

https://www.facebook.com/watch/?v=458501785421119

Polecamy również bardzo ciekawą historię tajemniczego rysownika getta, którego rysunki obrazujące życie i śmierć w getcie znaleziono w 1946 r. pod ruinami.

https://www.jhi.pl/artykuly/beniamin-rozenfeld-rysownik-getta-warszawskiego,2058

https://tvn24.pl/tvnwarszawa/najnowsze/warszawa-rysownik-z-getta-warszawskiego-kim-byl-beniamin-rozenfeld-5040173

flowers 6128549 1920