Dzień Praw Człowieka to święto, które obchodzimy corocznie 10 grudnia. Upamiętnia ono podpisanie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka w 1948 roku.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka została uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 10 grudnia 1948 roku w Paryżu. Jest ona zbiorem praw człowieka i zasad ich stosowania. Zgodnie z jej zapisami wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw. Każdy człowiek posiada wszystkie prawa i wolności bez względu na jakiekolwiek różnice rasy, koloru, płci, języka, wyznania, poglądów politycznych i innych, narodowości, pochodzenia społecznego, majątku, urodzenia lub jakiegokolwiek innego stanu.
Impulsem do uchwalenia dokumentu były zbrodnie nazistowskie w czasie II wojny światowej. Kiedy zaczęły one wychodzić na jaw, uznano, że Karta Narodów Zjednoczonych zbyt ogólnie formułuje prawa człowieka. Na konferencji w San Francisco zaproponowano więc utworzenie Karty Praw Człowieka, której opracowaniem zająć się miała Komisja Praw Człowieka powołana przez Radę Gospodarczą i Społeczną. Prace nad projektem rozpoczęły się w 1945 roku, a po trzech latach dokument był gotowy. Do jego powstania przyczynili się ludzie z różnych stron świata: John Peters Humphrey (Kanada), który sprawował wówczas funkcję dyrektora Wydziału Praw Człowieka w Sekretariacie ONZ, René Cassin (Francja), Eleanor Roosevelt (USA), Charles Malik (Liban) oraz Peng-chun Chang (Chiny). Deklarację przyjęto bez głosu sprzeciwu, choć dziewięć państw z różnych powodów wstrzymało się od głosu. Nasz kraj odmówił zgody na pojęcie powszechności praw człowieka w rozumieniu Deklaracji pod pretekstem braku wzmianki o walce z faszyzmem. Taki sam powód podały Jugosławia, ZSRR, Czechosłowacja. Arabia Saudyjska odmówiła w proteście przeciw równości kobiet i mężczyzn. Od głosu wstrzymało się też RPA, w której panowała polityka apartheidu.
Powszechna Deklaracja jest fundamentem międzynarodowego systemu ochrony praw człowieka. Na jej bazie powstało dziesiątki konwencji, np. Konwencja Praw Dziecka. Wraz z Międzynarodowym Paktem Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych oraz Międzynarodowym Paktem Praw Obywatelskich i Politycznych tworzy Międzynarodowy Pakt Praw Człowieka, który określa obywatelskie, kulturalne, ekonomiczne, polityczne i społeczne prawa, należne człowiekowi od dnia urodzin. Ważnym elementem systemu ochrony praw człowieka na świecie są też organizacje pozarządowe jak choćby Helsińska Fundacja Praw Człowieka, UNESCO czy Amnesty International. Angażują się one w obchody święta, np. Amnesty International w okolicach 10 grudnia organizuje Maraton Pisania Listów w obronie 10 osób, których prawa zostały złamane.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka trafiła do Księgi rekordów Guinnessa jako najczęściej tłumaczony dokument.
Dzień Praw Człowieka to święto, które adresowane jest do każdego z nas. Nie bójmy się zareagować w obronie praw człowieka, jeśli zostały one naruszone w szkole, pracy czy na ulicy. 10 grudnia jest też dobrą okazją by zapoznać się z tekstem Deklaracji, przeczytać ją wspólnie z dziećmi czy znajomymi.