Katarzynki to polski zwyczaj świąteczny, obchodzony przez kawalerów odpowiednik Andrzejek. W nocy z 24/25 listopada, tj. w wigilię dnia św. Katarzyny Aleksandryjskiej, odbywają się wróżby młodych mężczyzn dotyczące ożenku i poszukiwania partnerki. Święto to zostało wyparte przez Andrzejki – spopularyzowane na zachodzie święto panien, podczas którego kobietom poszukującym partnera mają się spełniać pomyślne wróżby. 

Święta Katarzyna to patronka cnotliwych kawalerów, którzy pragną poznać pannę i w przyszłości wejść w szczęśliwy związek małżeński. Największe nasilenie kultu świętej przypadło na okres średniowiecza.

W noc świętej Katarzyny pod poduszką są dziewczyny – to porzekadło towarzyszyło wkładaniu pod poduszkę dziewczęcych przedmiotów, części garderoby czy ptasiego pióra mających sprowadzić proroczy sen o przyszłej narzeczonej, bądź karteczek z pierwszymi literami imion lub całymi żeńskimi imionami, które zaraz po przebudzeniu miały być wylosowane.

Wróżenie z kubków polegało na losowaniu ukrytych pod nimi przedmiotów symbolizujących ożenek (np. obrączka), przypływ majątku (np. monety), dobrą pracę (zboże), chwilowy zastój (pusty kubek). Losowaniu towarzyszyć może wierszyk: Kasiu daj znać, co się będzie ze mną dziać.

Nieprzypadkowo oba święta (Katarzynki i Andrzejki) obchodzone są pod koniec jesieni, kiedy już wszelkie prace polowe się zakończyły i długie jesienne wieczory można wykorzystać na ostatnie zabawy przed adwentem („Święta Katarzyna adwent rozpoczyna”). Dlaczego patronką tego święta i tych zwyczajów jest Św. Katarzyna Aleksandryjska. Kim ona tak naprawdę była do końca nie wiadomo. Najprawdopodobniej była chrześcijanką pochodzącą z bogatej rodziny żyjącej w Aleksandrii. Była niezmiernie piękna i mądra, przyjęła śluby czystości, a wieku 18 lat zmarła męczeńską śmiercią. Pojawiają się jednak przypuszczenia, że święta ta nigdy nie istniała, a jej pierwowzorem jest Hypatia z Aleksandrii, córka filozofa, matematyka i astronoma Teona, której życie również zakończyło się tragicznie (została zamordowana).

Źródła: https://pl.wikipedia.org, www.ekokalendarz.pl