Głównej zawartości

Komunikat alertu

Ta strona korzysta z cookies. Bez zmiany ustawień pliki są zapisywane na urządzeniu.

19 lutego 1981 roku w Rzeszowie podpisano porozumienie między strajkującymi rolnikami a władzami PRL. Dzień później podobny dokument podpisano w Ustrzykach Dolnych.

Podpisane dokumenty przeszły do historii pod nazwą porozumień rzeszowsko-ustrzyckich i kończyły trwające półtora miesiąca strajki okupacyjne rolników w Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych.

Strajki chłopów rozpoczęła 29 grudnia 1980 roku okupacja budynku Urzędu Miasta i Gminy w Ustrzykach Dolnych w Bieszczadach. Kilka dni później rolnicy wraz przedstawicielami regionu rzeszowskiego NSZZ Solidarność zajęli także Dom Kolejarza, byłą siedzibę Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych w Rzeszowie. 12 stycznia 1981 roku protestujących w Ustrzykach Dolnych milicja usunęła siłą. Opracowano plan rozbicia strajku okupacyjnego w Rzeszowie. Nosił on kryptonim "Kret". Zakładano użycie plutonu specjalnego Milicji Obywatelskiej, którego zadaniem było obezwładnienie straży strajkowej i wejście do budynku. Strajkujący mieli zostać przewiezieni do więzienia w Załężu. W akcji likwidacji strajku w Rzeszowie miało brać udział ponad 420 milicjantów. Ostatecznie zrezygnowano z przeprowadzenia tej operacji.

Podpisane 19 lutego 1981 roku porozumienie między rządem a strajkującymi było czwartym i ostatnim - po Gdańsku, Szczecinie i Jastrzębiu Zdroju - porozumieniem społecznym zawartym w latach 1980-1981.

W myśl podjętych ustaleń chłopi otrzymali gwarancje nienaruszalności swojej własności wraz z prawem do dziedziczenia oraz nastąpiło zrównanie w prawach rolników indywidualnych z rolnictwem państwowym i spółdzielczym. Władza zniosła wszelkie ograniczenia w obrocie ziemią rolną.

Porozumienia rzeszowsko-ustrzyckie zawierały szereg ustaleń natury światopoglądowej. Dotyczyły one między innymi swobody w budownictwie sakralnym oraz zapewniały dostęp do praktyk religijnych na koloniach dla dzieci, w więzieniach i w wojsku. Strajkującym obiecano zwiększania nakładu prasy katolickiej. W porozumieniach mowa była też o rozbudowie sieci szkół i przedszkoli oraz zmniejszeniu sprzedaży alkoholu na wsi.

Porozumienia rzeszowsko-ustrzyckie nie dawały w lutym rolnikom indywidualnym prawa do tworzenia związku zawodowego, a to było główne żądanie strajkujących. "Solidarność" Rolników Indywidualnych zalegalizowano kilka miesięcy później, w maju 1981 roku.

Protest rolników wsparła "Solidarność" oraz duchowieństwo diecezji przemyskiej z ówczesnym jej ordynariuszem bp. Ignacym Tokarczukiem. W strajkach okupacyjnych w Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych posługę duszpasterską pełniło 38 duchownych diecezji przemyskiej.

Pod porozumieniem podpisali się liderzy strajku, między innymi Jan Kułaj i Józef Ślisz. W negocjacjach stronie rządowej przewodniczył wiceminister rolnictwa Andrzej Kacała. Dokument podpisali również reprezentanci NSZZ "Solidarność" Lech Wałęsa, Bogdan Lis oraz przewodniczący regionu rzeszowskiego Antoni Kopaczewski. Wśród doradców strajkujących znaleźli się: prof. Andrzej Stelmachowski i prof. Walerian Pańko. Rolnikom doradzał także wiceprzewodniczący "Solidarności" Andrzej Gwiazda.

Ostatecznie NSZZ "Solidarność" Rolników Indywidualnych zarejestrowano 12 maja 1981 r., między innymi dzięki zabiegom prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Opracowano na podstawie stron internetowych.