W tym roku obchodzimy 190. rocznicę wybuchu powstania listopadowego. Skierowane było przeciw Rosji i objęło swym zasięgiem Królestwo Polskie, Litwę, część Ukrainy i Białorusi.
Do głównych przyczyn wybuchu powstania listopadowego należy zaliczyć łamanie konstytucji Królestwa Polskiego przez cara Aleksandra I, a później Mikołaja I, klęskę zbiorów w 1830 roku, która spowodowała gwałtowny wzrost cen żywności. Czynniki te przyczyniły się do wzrostu niezadowolenia uboższych warstw społecznych, które były podatne na hasła rewolucyjne. Ponadto młodzież działająca w organizacjach konspiracyjnych pragnęła odzyskania niepodległości, zaś policja carska wpadła na trop spisku w szkole podchorążych piechoty. Obawiano się, że wojska polskie zostaną użyte do tłumienia powstania w Belgii i Francji.
Powstanie wybuchło w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku. Powstańcy, z podporucznikiem Piotrem Wysockim na czele, uderzyli na Belweder w celu porwania wielkiego księcia Konstantego. Niestety, nie zdołano aresztować księcia. Wyżsi oficerowie nie chcieli przystąpić do powstania. Ich zdaniem zryw nie miał większych szans powodzenia. Powstanie poparł lud Warszawy. Początkiem grudnia 1830 roku powstał Rząd Tymczasowy, który powierzył funkcję dyktatora gen. Józefowi Chłopickiemu. Rząd wysłał delegację do cara Mikołaja I, na czele której stanął książę Ksawery Drucki-Lubecki. Car zażądał bezwarunkowej kapitulacji. Po powrocie delegacji gen. Józef Chłopicki ustąpił ze stanowiska. Powstanie poparło Towarzystwo Patriotyczne, na czele którego stali Maurycy Mochnacki i Joachim Lelewel. Sejm uznał powstanie za narodowe i 25 stycznia 1831 roku zdetronizował cara Mikołaja I. Powstanie przekształciło się w wojnę polsko-rosyjską. Powstał Rząd Narodowy, na czele którego stanął książę Adam Jerzy Czartoryski. Drugim dyktatorem powstania został gen. Michał Radziwiłł. W lutym 1831 roku armia rosyjska wkroczyła do Królestwa Polskiego. 25 lutego 1831 roku doszło do bitwy pod Grochowem. Obie armie poniosły duże straty. Bitwa ostatecznie nie przyniosła rozstrzygnięcia.
Trzecim dyktatorem został gen. Jan Skrzynecki. Powstanie wybuchło także na Litwie, Wołyniu i Podolu. Wiosną armia polska odniosła zwycięstwa w bitwach pod Wawrem, Dębem Wielkim i Iganiami. Pod koniec maja 1831 roku Polacy ponieśli klęskę w bitwie pod Ostrołęką. Gen. J. Skrzynecki ustąpił z funkcji dyktatora. W lipcu upadło powstanie na Litwie, Podolu i Wołyniu. 15 sierpnia 1831 roku manifestacja Towarzystwa Patriotycznego w Warszawie przekształciła się w rozruchy. Powieszono szpiegów rosyjskich i oficerów oskarżonych o zdradę. Rozruchy stłumił gen. Jan Krukowiecki, który został czwartym dyktatorem powstania. We wrześniu 1831 roku Rosjanie przypuścili szturm na Warszawę. Mimo bohaterskiej obrony Woli przez gen. Józefa Sowińskiego miasto zostało zdobyte. Upadek powstania datuje się na początek października 1831 roku.
Po powstaniu nastąpiła „noc paskiewiczowska”, czyli fala represji w Królestwie Polskim. Doszło do rusyfikacji szkół i urzędów, likwidacji szkół wyższych, włączenia armii polskiej do armii rosyjskiej. Wybudowano za pieniądze z kontrybucji nałożonej na Polaków Cytadelę warszawską, wprowadzono rosyjski system miar, wag i walutę.
Nastąpiła Wielka Emigracja, w ramach której kilkanaście tysięcy osób, w tym ludzie kultury i potencjalni przywódcy, opuściło Polskę udając się do państw zachodniej Europy. Rosjanie zlikwidowali samodzielność Królestwa Polskiego, zastąpili konstytucje Statutem Organicznym oraz zlikwidowali sejm. Skonfiskowano trzy tysiące majątków należących do powstańców, a 50 tysięcy rodzin polskich przesiedlono w głąb Rosji.
Opracowano na podstawie stron internetowych.