Głównej zawartości

Komunikat alertu

Ta strona korzysta z cookies. Bez zmiany ustawień pliki są zapisywane na urządzeniu.

Tajna Armia Polska została utworzona 9 listopada 1939 roku. Powstała w wyniku scalenia dwóch grup konspiracyjnych: Jana Dangla i Jana Włodarkiewicza. Organizacja kierowana przez Jana Dangla działała w Warszawie. Liczyła około 300 członków, którzy byli związani głównie ze środowiskiem studentów Szkoły Głównej Handlowej. Organizacja, której założycielem był Jan Włodarkiewicz, przy współpracy między innymi z Witoldem Pileckim, grupowała głównie wojskowych, w tym wielu oficerów zawodowych oraz działaczy społecznych związanych z chrześcijaństwem.

W połowie listopada założyciele nowej organizacji, dla której przyjęto nazwę Tajna Armia Polska, złożyli przysięgę na ręce ks. Jana Ziei. Komendantem Tajnej Armii Polskiej został mjr Jan Włodarkiewicz (ps. „Darwicz”), inspektorem organizacyjnym ppor. Witold Pilecki (ps. „Witold”), zaś zastępcą inspektora organizacyjnego Jan Dangel (ps. „Smoleński”).

Organizacja miała charakter przede wszystkim wojskowy. O jej obliczu ideowym decydowało odwoływanie się do chrześcijaństwa i idei narodowej. Pod względem politycznym deklarowała lojalność wobec rządu na uchodźstwie.

Od początku istnienia Tajnej Armii Polskiej w centrum zainteresowania znajdował się wywiad. Sieć wywiadowcza zajmowała się przede wszystkim obserwacją szlaków komunikacyjnych, gromadzeniem wiadomości o działaniach represyjnych okupanta, zbieraniem informacji o produkcji przemysłowej na rzecz wojska oraz o nastrojach społeczeństwa polskiego. Tworzono też kartoteki osób współpracujących z Niemcami. Przy jego realizacji niezwykle pomocna okazała się siatka wywiadowcza zorganizowana wśród granatowych policjantów. Do zadań komórki kontrwywiadu należała obserwacja kadry kierowniczej, nadzorowanie bezpieczeństwa miejsc spotkań, punktów kontaktowych oraz obserwowanie działalności innych organizacji konspiracyjnych. Duże osiągnięcia miała komórka legalizacji. Dzięki współpracy z różnymi instytucjami produkowała fałszywe dowody tożsamości, dokumenty zatrudnienia i inne, niezbędne w pracy konspiracyjnej. Komórka ta dostarczała również dokumenty przeznaczone dla osób, które zdecydowały się na dotarcie do wojska polskiego we Francji. Tajna Armia Polska zorganizowała przerzut na Węgry około kilkudziesięciu osób.

Tajna Armia Polska tworzyła oddziały dywersyjne. Pierwszy taki oddział zorganizowano w Okręgu Lublin. Jesienią 1940 roku osiągnął gotowość do prowadzenia działań sabotażowo-dywersyjnych.

W sierpniu 1940 roku, po aresztowaniu ppłk. Władysława Surmackiego i dr. Władysława Deringa, podjęto decyzję, aby ktoś z organizacji przedostał się do obozu w Oświęcimiu i zbadał możliwość zorganizowania ucieczki aresztowanych. Do misji tej zgłosił się na ochotnika Witold Pilecki, który 19 września 1940 roku pozwolił się aresztować w mieszkaniu przeszukiwanym przy okazji ulicznej łapanki. W obozie nawiązał kontakt z więzionymi tam członkami Tajnej Armii Polskiej. Założyli oni organizację konspiracyjną, Związek Organizacji Wojskowej, który utrzymywał kontakt z Warszawą.

Wiosną 1940 roku organizacja przystąpiła do negocjacji na rzecz utworzenia wspólnej organizacji jednoczącej działania współpracujących dotąd grup konspiracyjnych o zbliżonym obliczu ideowym. Powstała ona 28 września 1940 roku pod nazwą Konfederacja Narodu. Jednym z inicjatorów jej utworzenia był kierujący Tajną Armią Polską Jan Włodarkiewicz.

We wrześniu 1941 roku Konfederacja Zbrojna scaliła się ze Związkiem Walki Zbrojnej. Wielu byłych członków Tajnej Armii Polskiej przeszło do pracy w „Wachlarzu”, którego Jan Włodarkiewicz został komendantem.

Opracowano na podstawie stron internetowych.